Επιστολή 56 πανεπιστημιακών: Να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας των νέων ελληνικών και να καταργηθούν τα αρχαία από το πρωτότυπο

Από το 1992 και εξής, οπότε σταδιακά υπονομεύτηκε η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 που, βάσει επιστημονικών γλωσσολογικών και παιδαγωγικών κριτηρίων, θέσπιζε την κατάργηση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο, οι ώρες διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής από το πρωτότυπο συνεχώς αυξάνονται με παράλληλη μείωση των ωρών διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας. Σήμερα η αρχαία ελληνική γλώσσα από το πρωτότυπο διδάσκεται 3 ώρες εβδομαδιαίως ανά τάξη και 2 ώρες τα αρχαία από μετάφραση, ενώ η νέα ελληνική γλώσσα (μαζί με την παραγωγή κειμένων) μόνο 2 ώρες!

Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι αποθαρρυντικά για τη γλώσσα και την εκπαίδευση γενικότερα των παιδιών μας. Δεν καλλιεργείται επαρκώς η νέα ελληνική γλώσσα με το ισχύον ωρολόγιο πρόγραμμα, ενώ παράλληλα νοθεύεται το γλωσσικό αίσθημα των παιδιών που κάνουν διαρκώς αυθαίρετες αναγωγές και συγκρίσεις με την αρχαία και μάλιστα με την αττική γλώσσα, που είναι τόσο απομακρυσμένη από τη σύγχρονη γλώσσα. Αυτό πλήττει ακόμη περισσότερο τους πολλούς αλλόγλωσσους μαθητές που φοιτούν στο ελληνικό σχολείο και δεν έχουν γλωσσικό αίσθημα όσον αφορά τη νεοελληνική, αλλά και μαθητές που προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα. Όπως είναι γνωστό, η γλώσσα μαθαίνεται με τη χρήση της και όχι με τη γνώση της ιστορίας της και της ετυμολογίας των λέξεων. Και η συστηματική χρήση και η μελέτη της νεοελληνικής περιορίστηκε δραματικά στο σημερινό σχολείο, όταν πλέον είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι η καλή γνώση και χρήση της γλώσσας συμβάλλει στην καλλιέργεια όλων των γνωστικών αντικειμένων.

Είναι επίσης γνωστό ήδη από την εποχή του Saussure πως η γλώσσα μπορεί να μελετηθεί (και άρα να διδαχτεί) αποτελεσματικά στη συγχρονία της, και μάλιστα στη σύγχρονη μορφή της, πράγμα που συμβαίνει με όλες τις σύγχρονες γλώσσες σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα. Η γνώση της σύγχρονης μορφής της γλώσσας επιτρέπει στους ομιλητές τον επαρκή χειρισμό της. Τα αποτελέσματα του περιορισμού της διδασκαλίας της νεοελληνικής καταδεικνύονται στα αποθαρρυντικά αποτελέσματα των ελληνικών σχολείων στους διαγωνισμούς του προγράμματος PISA.

Οι διδάσκοντες (βλ. έρευνες Κελπανίδη, Τσάφου) και οι μαθητές (βλ. αναφορές Συμεωνίδη και Γκαρμπούνη) στη μεγάλη τους πλειονότητα δείχνουν απαρέσκεια για το μάθημα και δεν κατανοούν γιατί το διδάσκουν/διδάσκονται. Αυτό εξηγεί, ανάμεσα στα άλλα, και την αποτυχία των περισσότερων μαθητών στο συγκεκριμένο μάθημα. Οι μαθητές του Γυμνασίου μετά από τρία χρόνια διδασκαλίας δεν κατορθώνουν να μεταφράσουν ένα απλό αδίδακτο αρχαίο κείμενο, αλλά ούτε και εντρυφούν στο νόημα όσων πρωτότυπων κειμένων διδάσκονται. Αυτό πλήττει την ουσία του μαθήματος και τη σκοποθεσία του όπως ορίζονται από τα Αναλυτικά Προγράμματα.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα που πλήττουν την αποτελεσματικότητα της ελληνικής εκπαίδευσης στον σύγχρονο κόσμο προτείνουμε την κατάργηση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο και την αντικατάσταση των ωρών αυτών από διδασκαλία των νέων ελληνικών, καθώς και αρχαίων ελληνικών κειμένων από μετάφραση. Το μάθημα των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο θα μπορούσε να προσφέρεται ως μάθημα επιλογής στη Γ΄ Γυμνασίου, για όσα παιδιά ενδιαφέρονται πραγματικά να το παρακολουθήσουν.

Αγάθος Θανάσης, ΕΚΠΑ
Αγγελάκος Κων/νος, Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Αθανασιάδης Χάρης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Αθήνη Αναστασία, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ακριτόπουλος Αλέξανδρος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Ανδρούσου Αλεξάνδρα, ΕΚΠΑ
Αραμπατζίδου Ελένη, ΑΠΘ
Αρχάκης Αργύρης, Πανεπιστήμιο Πατρών
Αυγητίδου Σοφία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Βαρελάς Λάμπρος, ΑΠΘ
Βούλγαρη Σοφία, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο
Βρυνιώτη Καλλιόπη, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Γούτσος Διονύσης, ΕΚΠΑ
Γρίβα Ελένη, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Δημητριάδου, Κατερίνα, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Θωίδης Γιάννης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Κακριδή Μαρία, ΕΚΠΑ
Καλογήρου Τζίνα, ΕΚΠΑ
Καμαρούδης Σταύρος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Καμπάκη-Βουγιουκλή Πένη, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο
Καραφύλλης Αθανάσιος, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο
Κατσαρού Ελένη, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Κονδύλη Μαριάννα, Πανεπιστήμιο Πατρών
Κορτέση-Δαφέρμου Χαρίκλεια, ΕΚΠΑ
Κωστούλη Τριανταφυλλιά, ΑΠΘ
Κωτόπουλος Τριαντάφυλλος. Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Λιάμπας Αναστάσιος, ΑΠΘ
Μαλαφάντης Κων/νος, ΕΚΠΑ
Μανουηλίδου Χριστίνα, Πανεπιστήμιο Πατρών
Μαρκομιχελάκη Αναστασία, ΑΠΘ
Ματθαιουδάκη Μαρίνα, ΑΠΘ
Μαυροσκούφης Δημήτρης, ΑΠΘ
Μικέ Μαίρη, ΑΠΘ
Μπακογιάννης Μιχάλης, ΑΠΘ
Μπέτσας Γιάννης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Νάκας Θανάσης, ΕΚΠΑ
Ντίνας, Κώστας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Ξούριας Γιάννης, ΕΚΠΑ
Ξυδόπουλος Γιώργος, Πανεπιστήμιο Πατρών
Παλαιολόγου Νεκταρία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Παπαδοπούλου Βασιλική, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Παπαδοπούλου Μαρία, ΠΤΠΕ
Παπανδρέου Μαρία, ΑΠΘ
Ρούσσου Άννα, Πανεπιστήμιο Πατρών
Σακελλαρίου Αγγελική, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Σειραγάκης Μανώλης
Στάμου Αναστασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Σταυροπούλου Ερασμία, ΕΚΠΑ
Σφυρόερα Μαρία, ΕΚΠΑ
Τικτοπούλου Κατερίνα, ΑΠΘ
Τσάφος Βασίλης, ΕΚΠΑ
Φτερνιάτη Άννα, Πανεπιστήμιο Πατρών
Φραγκουδάκη Άννα, ΕΚΠΑ
Χατζηδάκη Άσπα, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Χοντολίδου Ελένη, ΑΠΘ
Χρυσανθόπουλος Μιχάλης, ΑΠΘ